Onder astronauten is het effect van gewichtloosheid op de geest al jaren bekend; zij noemen de staat van versuftheid tijdens de ruimtereis de “space stupids.” Neurowetenschapper Guy Cheron voert al jaren onderzoek uit op astronauten. Hij is ervan overtuigd dat de gewichtloosheid niet alleen het lichaam, maar ook de hersenen van de astronaut aantast. “Astronauten zijn extreem intelligente mensen. Maar zodra ze de ruimte ingaan, beginnen ze hele rare fouten te maken.”

In Labyrint vertelt André Kuipers of hij ook last heeft van “space stupids”. Ook zien we Kuipers terwijl hij een experiment van Cheron ondergaat. Hij voert in de ruimte allerlei computertaken uit, waarbij zijn hersenactiviteit wordt gemeten. Zo hoopt Cheron erachter te komen hoe onze hersenen zich aanpassen aan de gewichtloosheid, en hoe gewichtloosheid ons denken beïnvloedt.

Dat de invloed van gewichtloosheid op onze hersenen groot is, blijkt wel bij terugkeer uit de ruimte. Astronauten hebben dan nog lange tijd moeite met hun bewegingen te coördineren. “Een soort pubers zijn het, maar dan in het kwadraat,” zo beschrijft natuurkundige Floris Wuyts hun bewegingen.

Op aarde is dat geen probleem, omdat de verzwakte astronauten daar worden opgevangen door dokters. Maar als we ooit naar een andere planeet met zwaartekracht willen, zoals Mars, dan is het wel een probleem als de astronauten bij aankomst niet meer kunnen lopen. Daarom ontwikkelt Wuyts op dit moment een stoel die kunstmatige zwaartekracht kan opwekken in de ruimte, zodat de astronauten minder verzwakt op hun bestemming aankomen.

In het tweede deel van de uitzending kijken we naar andere ruimtereizigers: planten. Als we ooit langere tijd de ruimte ingaan, zullen astronauten hun voedsel zelf moeten gaan verbouwen. Maar kan een plant wel groeien zonder zwaartekracht? In Trondheim, Noorwegen bezocht Labyrint bioloog Tor-Henning Iversen. Hij ontwikkelde een speciale plantenkas die momenteel aan boord is van het International Space Station.

De Labyrint uitzending 'Zonder zwaartekracht' is op woensdag 4 april, 20.50 uur Ned 2. Direct na de uitzending kun je doorpraten met wetenschappers in de wekelijkse Labyrint napraatsessie. Kijk mee op de site en stel je vragen via Twitter: www.wetenschap24.nl