( space.com / redactie, 08 Aug 2006 )
[ planeet ] -
79368 maal gelezen.
|
|
|
|
Het was een wetenschappelijke droom die waarheid leek te worden, nu 10 jaar geleden. De NASA kondigt de ontdekking van leven op Mars aan. Op een nieuwsconferentie in Washington, D.C. toonde de wetenschappers vergrotingen van een 2 kilogram zware meteoriet vol met wormachtige uitstulpingen die op kolonies van bacterie leken. De onderzoekers vertelde hoe ze talrijke aanwijzingen op de rots hadden gevonden dat er ooit microscopisch kleine wezens op de stenen en rotsen hebben geleefd.
|
Het was ongetwijfeld NASA's meest belangrijke foto sinds de Apollo missies.De media en NASA officials zeiden dat het wel eens de ontdekking van de eeuw zou kunnen worden.
"Als de uitslag van het onderzoek bevestigd wordt", zegt Carl Sagan, "dan is dat een keerpunt voor de mensheid".
Tien jaar later, en het resultaat van het onderzoek is er nog steeds niet. Sceptici hebben een niet-biologische verklaring gevonden voor elk stuk van bewijs dat op 6 augustus 1996 is geleverd. De NASA wetenschappers houden hun claim bewijs gevonden te hebben nog steeds vast maar staan daarin wel alleen.
"We hebben de gemeenschap nog niet kunnen overtuigen, en dat is een beetje jammer", zegt David McKay, een NASA biochemicus en leider van het team dat het onderzoek doet.
Maar zelfs een meerderheid van zijn collega's zijn het niet met zijn "Leven op Mars" theorie eens, David McKay's broer, ook een NASA wetenschapper, is een van zijn felste tegenstanders, maar vele respecteren zijn inzet en waarderen zijn werk.
De aankondiging en het technische document wat daarop volgde vormde de exobiologie, de wetenschap dat onderzoek doet naar mogelijk leven op andere hemellichamen.
"Zonder dit document zou ik niet op dit gebied werken", zegt Martin Fisk, een zeebioloog die onderzoek doet naar het overleven van bacteriën op de bodem van de zee, “vooral omdat de extreme omstandigheden een beetje gelijk zijn aan de omstandigheden van leven op een buitenaardse planeet”.
De discussie over NASA's claim helpt de onderzoekers een standaard te ontwikkelen om het eventuele voorkomen van leven in een andere Marsmeteoriet of monster van de "Rode planeet" aan te kunnen tonen. Het heeft de wetenschappers een idee gegeven van waar men een monster van de bodem zou moeten nemen, mocht men ooit een monster willen nemen.
Het valt niet te ontkennen dat McKay en zijn collega's aandacht hebben getrokken voor hun onderzoek, of de meteoor nu wel of geen sporen van leven bevat, het blijft een mooie steen.
De rots waar het hier om gaat is gevonden in Antarctica, de meteorieten die hier vallen zijn makkelijk te herkennen door de besneeuwde oppervlakte van de Zuidpool. De naam is ALH84001 wat aangeeft dat het de eerste meteoriet die 1984 gevonden is tijdens speurtocht op Allan Hills, een meteoriet rijk gebied in de Trans-Antarctische bergen.
Aanvankelijk was de ALH84001 verkeerd geclassificeerd. Pas in 1993 ontdekte men dat de meteoriet van Mars afkomstig was. Dat was al interessant want er waren toen pas een dozijn meteorieten van Mars gevonden.
Maar de ALH84001 bleek ook nog eens ouder te zijn dan de andere meteorieten die gevonden waren. Deze was ongeveer 4,5 miljoen jaar oud, uit een tijd dat er waarschijnlijk nog vloeibaar water, een belangrijke bron voor leven, over de nu dorre oppervlakte van Mars stroomde.
Je kunt je afvragen, kunnen er fossielen van Marsiaanse microbes, of sporen daarvan, in de naden of spleten van de ALH84001 bewaard zijn gebleven?
De wetenschappers van de NASA hebben vier redenen gegeven om deze vraag met "Ja" te beantwoorden.
Allereerst, chemische analyse toont aan dat de meteoriet verschillende organische moleculen, ook wel Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen of PAKs genoemd, bevat. PAKs kunnen worden gemaakt door biologische processen en dat is één van de argumenten van McKay en zijn collega's. Maar deze PAKs komen ook voor op andere astroïde, kometen en meteorieten, en niet te vergeten het ijs van Antarctica waar de rots al 13.000 jaar heeft gelegen. Daarvoor verwierpen de critici de vondst van PAKs in de Mars meteoriet al onmiddellijk als bewijs.
Het tweede bewijs waren de bobbels op de meteoriet die onder de elektronen microscoop op fossielen van primitieve Mars bacteriën lijken en werd ook onmiddellijk door de meeste wetenschappers verworpen.
Het probleem was dat de bobbels kleiner waren dan welke bacterie op aarde ooit gevonden is. Het Nationaal Onderzoek Forum besloot in 1998 dat de bobbels 100 tot 1000 keer te klein waren voor een levend organisme omdat het niet alle proteïne, DNA en andere bouwstenen, die nodig zijn om de simpelste vorm van biologisch proces te vormen, te kunnen bevatten.
Je zou als tegenargument kunnen zeggen dat Mars misschien wel een simpele vorm van leven heeft ontwikkeld of dat de fossielen zijn gekrompen tijdens het verstenen. McKay en andere NASA wetenschappers suggereren dat de bobbels misschien een onderdeel zijn van een groter organisme.
"Dat punt is een of twee keer genoemd maar daarna is er nooit meer wat van vernomen", zegt Allan Treiman geologist voor het Maan en Planeet Instituut in Houston.
De twee andere bewijzen die de NASA geeft houden langer stand. Beide argumenten gaan over de mineralen die in de meteoriet verspreid zitten, deze zouden door microben geproduceerd kunnen zijn.
Het eerste mineraal, carbonaat, wordt op aarde geproduceerd door de restanten van levende organismen die schelpen en andere wervels maken van mineralen uit zeewater. Sommige van deze organisme kunnen heel klein zijn. Het vinden van carbonaat kan dus een aanwijzing zijn van het voorkomen van primitieve microben in de ALH84001 rots.
Hetzelfde geld voor magnetiet het andere interessante mineraal van de ALH84001. Sommige bacteriën produceren een zeer kleine hoeveelheid zuivere magnetische kristallen die de bacterie helpt te navigeren.
De bacterie gebruikt dit kristallen microkompas niet om het noorden te vinden maar om boven en onder te bepalen. Door de vorm van de aarde wijst de kompasnaald naar het midden van de aarde, of tenminste naar beneden, zodat de bacterie een idee heeft van boven en onder.
Sommige van de meest primitieve bacteriën op Aarde produceren magnetiet, McKay en zijn collega's wijzen daarop. Misschien doen primitieve Mars bacteriën dit ook, sommige magnetietkorrels in de ALH84001 vertonen dezelfde vorm en grootte en zuiverheid als die op Aarde gevonden wordt.
Van alle bewijzen die de NASA wetenschappers aandragen was de vondst van magnetiet het meest overtuigende. Het magnetiet zit ingesloten in een ijzerhoudend mineraal met een afwijkende verhouding en is er iets buitengewoons dat dit geproduceerd moet hebben. Kan het levend zijn geweest?
"De vorm van het magnetiet verschilt toch veel met die op Aarde.", zegt McKay, "Als we het op Aarde gevonden zouden hebben zou het een goede aanwijzing op leven zijn geweest."
Al jaren verschillende de meningen tussen McKay en zijn tegenstanders of het magnetiet in de ALH84001 door een niet-biologisch proces zou kunnen zijn ontstaan. Niemand had toen nog soortgelijke magnetiet kunnen produceren in een laboratorium opstelling.
Tot het in 2001 een tweede team van NASA wetenschappers, waar onder ook Gordon, de broer van McKay, en een consultant voor de NASA, D.C. Golden, gelukt was om soortgelijk magnetiet te maken zoals gevonden in de ALH84001. Het was Golden en McKay ook gelukt om het magnetiet in balletjes van carbonaat, zoals beschreven door David McKay in 1996, te inkapselen.
"Hij twijfelt een beetje over de resultaten die we bereikt hebben", zegt Gordon McKay, wiens kantoor een verdieping lager zit dan zijn broer’s David McKay. "We hebben aangetoond dat mogelijk is om deze dingen ook niet-organisch te produceren."
Bovendien weet men dat de gesimuleerde laboratorium condities zich ook hebben voorgedaan toen de ALH84001 nog op de oppervlakte van Mars lag.
Toch vindt David McKay dat zijn broer's team de synthetische kristallen niet nauwkeurig genoeg beschreven heeft en dat ze aanmerkelijk anders zijn dan de die gevonden in de ALH84001. Verder zegt hij dat de puurheid van de kristallen niet in een laboratorium is gevormd maar ruw materiaal had als beginpunt. De meeste wetenschappers accepteren dit argument niet.
"Persoonlijk snap ik niet waarom Gordon en McKay's werk nog steeds doorgaat" zegt Treiman geologist van het Maan en Planeet Instituut.
Nu heeft David McKay een tweede meteoriet als “joker” ingezet. Op een ontmoeting met wetenschappers in maart presenteerde David foto's van de Nakhla meteoriet, een andere Mars meteoriet. Deze vergrotingen laten putjes zien die ook aardse bacteriën achterlaten als ze de vulkanische grond van de zeebodem opeten.
"Toen ik dit voor het eerst zag was ik verbaasd over de overeenkomst", zei Zeebioloog Fisk, professor aan de Oregon State Universiteit.
Tot dusver hebben de wetenschappers weinig interesse voor de bevindingen van David McKay’s onderzoek naar de Nakhla meteoriet, deels omdat de meteoriet uit een meer recentere periode van de Mars historie komt toen de planeet al droog en onleefbaar was zoals nu. Waarschijnlijk zijn alle gevonden meteorieten van Mars, op de ALH84001 na, te jong om sporen van leven te kunnen bevatten.
Maar bijna elk jaar worden er nieuwe meteorieten van Mars gevonden. Mogelijk wordt er nog een stuk van een 4,5 miljoen jaar oud brokstuk van de Rode Planeet gevonden.
"Vroeg of laat zullen we een ouder stuk marsrots vinden.", zegt Benjamin Weiss van het Massachusetts Institute of Technology.
En als dat gebeurd zal het gesprek over leven op Mars weer opnieuw beginnen.
[Bron: Matt Crenson (space.com)]
Meer informatie (English):
♦ Foto's van de ALH84001 (NASA)
♦ After 10 Years, Few Believe Life on Mars (space.com)
|
|
RSS2.0 FEED
